Film en monumenten houden herinnering aan geforceerd verdwenen mensen in Mexico levend

Dubbele verdwijning

111,916 mensen staan in Mexico opgegeven als vermist: het topje van de ijsberg. Dit aantal beslaat enkel het aantal officieel geregistreerde verdwijningen, waarvan sommigen vermist zijn sinds het eind van de 20^eeeuw. Gedwongen verdwijningen zijn in Mexico aan de orde van de dag: volgens de rapporten worden er iedere dag bijna 30 mensen gekidnapt of vermoord zonder aangifte. Het reële aantal verdwijningen is echter niet te achterhalen – vele families durven de verdwijning van hun naaste niet aan te geven uit angst voor gewelddadige consequenties. De Mexicaanse staat wijst met de vinger naar de grote drugkartels en andere georganiseerde misdaad, en naar het grensregime van de Verenigde Staten, maar heeft zelf een berucht aandeel in deze verdwijningen, het Mexicaanse leger een lange geschiedenis van corruptie en samenwerking met de kartels. Om de zoveel tijd worden er massagraven of geheime gevangenissen ontdekt door vrijwilligers, die vaak al bekend zijn bij de staat maar bewust onder de radar gehouden worden. Ook zijn deze structurele verdwijningen – die een enorme impact hebben op het dagelijks leven en welzijn van mensen in Mexico en nabestaanden in diaspora – zelden een onderwerp tijdens verkiezingscampagnes; het probleem wordt niet geadresseerd, de impact niet serieus genomen.

Niet alleen zijn mensen onderhevig aan de willekeurige verdwijningen, ook de herinnering aan hen wordt met geweld uit de openbare ruimte gehaald. In 2024 alleen al zijn tenminste vijf monumenten die door nabestaanden opgericht werden verdwenen, verboden of vernield.

Impacta Cine: herinneren in de openbare ruimte

Via filmvertoningen en bijeenkomsten wil het collectief Impacta Cine de herinnering aan de gekidnapte personen in de openbare ruimte in ere houden. Rondom de presidentsverkiezingen in de zomer van 2024 organiseerden ze, met de steun van Het Actiefonds, verschillende evenementen en claimden ze de openbare ruimte terug.

acties

Zo organiseerden ze op het centrale Zócalo-plein in Mexico Stad een Bordatón met zo’n 100 mensen, een borduurmarathon waarbij poppen van verdwenen personen versierd werden en in groten getale op het plein werden uitgestald. Ook projecteerden ze daar verschillende kortfilms over de slachtoffers en nabestaanden. Zo gaven ze publieke aandacht aan de rechtszaak tegen de lokale overheid, die ontkent de vorige memorials te hebben verwijderd.

Ze waren aanwezig tijdens de opening van het jaarlijkse Festival de Arte para No Olvidarte – het kunstfestival om niet te vergeten – dat georganiseerd wordt voor het huis in de Narvarte-buurt waar in 2015 vijf mensen in een vooralsnog onopgeloste zaak vermoord werden teruggevonden. Tijdens het festival en ook daarna op andere plekken vertoonden ze de film “In Broad Daylight – The Narvarte Case” die uitgebreid het onderzoeksproces naar deze zaak uitpluist en de corruptie van de autoriteiten aan het licht brengt. Ook plaatste Impacta Cine, samen met anderen, een nieuw herdenkingsmonument. Nadat voorgaande monumenten herhaaldelijk verdwenen, rustten ze de het nieuwe plakkaat uit met een gps-tracer. Hoewel de lokale overheden steeds enige betrekking ontkennen, hebben ze nadat het monument snel weer verdween een eerste idee kunnen opdoen van wie de monumenten steeds verwijderd.

Impacta Cine printte zo’n 3000 foto’s van recentelijke slachtoffers van het staats- en kartelgeweld, die werden opgehangen op de Glorietta de lxs Desaparecidxs, in het bijzijn van familieleden van verdwenen mensen – waaronder de Hondurese Mary Martínez, wiens zoon Marco in 2013 in Mexico verdween, en die deel is van een grote beweging Latijns-Amerikaanse moeders en families die de zoektocht naar hun geliefden niet opgeven.

Met een volharding zal Impacata Cine blijven strijden tegen de structurele gedwongen verdwijningen door de samenwerking tussen de overheid, de kartels en het grensregime van de VS, en voor een blijvende herinnering aan zij die verdwenen zijn. Overal, in de openbare ruimte, met creativiteit. En met de steun en solidariteit van Het Actiefonds!