Het wetsvoorstel wordt al vanaf 2013 ontwikkelt, maar temidden van de huidige maatschappelijke discussie over politiegeweld wordt de wet versneld behandeld. De wet geeft agenten een ruimere bevoegdheid om geweld te gebruiken (schieten, taser, pepperspray) en zullen hiervoor bij letsel of overlijden van een burger minder snel als ‘verdachte’ worden behandeld. Ook wordt afschieten van rubberkogels toegestaan bij het verstoren van de openbare orde, wat bijvoorbeeld betekend dat er tijdens demonstraties kan worden geschoten.

Voorstanders van de wet beargumenteren dat je agenten niet als burger kunt zien en behandelen, omdat ze als ambtenaar het geweldsmonopolie van de staat uitvoeren en een andere status hebben. Critici wijzen er echter op dat een verdere legalisering van politiegeweld gevaarlijk kan zijn. Op dit moment is er, in alle 41 gevallen dat een burger omkwam door politiegeweld in de afgelopen vier jaar, geen enkele agent voor de rechter verschenen. Het openbaar ministerie faalt als controlerende macht, en onafhankelijk toezicht op het handelen van politieagenten ontbreekt hierdoor. Mensen van kleur zijn overigens oververtegenwoordigd in de slachtoffers.

KOZP Den Haag schreef een manifest tegen het wetsvoorstel, ondersteund door tientallen maatschappelijke organisaties. Afgelopen zaterdag (20-06-’20) vond er een demonstratie plaats op het Malieveld, dat bij overlijden een politieagent automatisch voor de rechter verschijnt; politiegeweld begrensd wordt in plaats van verder gelegaliseerd; en dat het gebruik van risicoprofielen stopt bij de politie, de Koninklijke Marechaussee, de belastingdienst en alle andere overheidsinstanties. Het Actiefonds steunde deze demonstratie voor het inhuren van een gebaren-tolk, een geluidsinstallatie en podium, en het printen van flyers en posters.

Het uitbreiden van de bevoegdheden van de politie zal ertoe leiden dat de hardste klappen bij mensen van kleur zullen vallen. Politiegeweld en institutioneel racisme moeten structureel worden aangepakt.

Foto @johanjanssen

J.P. Coen is een van de vele omstreden VOC-schurken en wordt ten onrechte vereerd als held. Hij heeft vanaf 1607 op gruwelijke wijze handel gedreven op de Indonesische Banda-eilanden en is verantwoordelijk voor de moord op zo’n 14.000 Bandanezen. Zijn bijnaam ‘De Slachter van Banda’ schetst een pijnlijk beeld van deze gruweldaden. In Hoorn wordt al decennialang actiegevoerd om dit beeld te laten verwijderen, maar de Gemeente Hoorn blijft het stug handhaven. Deze demonstratie is dan ook een voortzetting van een jarenlange strijd tegen koloniale verheerlijking en racisme.

Honderden demonstranten verzamelden zich afgelopen vrijdag om zich hier tegen uit te spreken en de Gemeente Hoorn te verzoeken dit beeld te verwijderen. Ondanks enige oproer veroorzaakt door relschoppers die niets met de demonstratie te maken hadden, heeft het protest de nodige weerklank gevonden en is het breed onder de aandacht gebracht in de media. Hopelijk leidt dit tot uiteindelijke realisatie van het verwijderen van dit standbeeld.

De protesten tegen de standbeelden van omstreden ´helden´ liggen in het verlengde van de wereldwijde Black Lives Matter beweging. In de strijd tegen systematisch racisme rijst de vraag waarom Nederlandse kolonialisten nog verheerlijkt worden op een sokkel in de publieke ruimte. Het feit dat de mensen die zich hier tegen uitspreken zoveel weerstand ondervinden, bewijst hoe moeilijk Nederland het vindt om haar koloniale verleden en racismeprobleem daadwerkelijk onder ogen te komen.

Het Actiefonds roept iedereen op zich te blijven uitspreken tegen racisme. De strijd is nog niet gestreden.

Asielbeleid

De verspreiding van het coronavirus heeft asielzoekers in Nederland onder druk gezet. Sinds 19 maart zijn de Nederlandse grenzen officieel gesloten voor niet-noodzakelijke reizen voor mensen buiten de EU. Tegelijkertijd waren asielprocedures stilgezet en boden asielzoekerscentra boden geen opvang meer. Asielzoekers konden terecht in een noodopvang, waar ze het terrein niet mochten verlaten noch bezoek mochten ontvangen (lees: detentie). Ook reeds uitgeprocedeerden zaten opgesloten, in afwachting van hun deportatie, omdat vliegtuigen aan de grond stonden.

Naast het organiseren van noodopvang heeft de Nederlandse overheid nauwelijks actie ondernomen om veilige omstandigheden te waarborgen voor asielzoekers. Er is een tekort aan beschermingsmiddelen in opvangcentra, en mensen leven er dicht op elkaar. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) begint slechts sinds kort met het telefonisch afnemen van interviews, op proef.

De Nederlandse overheid heeft vanaf het begin af aan inhumaan asielbeleid gevoerd onder druk van het coronavirus. Er heerst angst dat de nu doorgevoerde maatregelen in de toekomst maar deels worden omgekeerd. Tegelijkertijd vertoont het asielbeleid al jaren gebreken, mede als gevolg van bezuinigingen in 2017. Begin maart wachtten al bijna negen duizend asielzoekers langer dan is toegestaan op de start van hun procedure, wat de overheid tientallen miljoenen kost (via: Trouw). Daarnaast is er onder andere controverse over oneerlijke procedures, het onterecht bestempelen van herkomstlanden als veilig, en inhumane opvanglocaties.

Beeld en taal

Het achteruitgaande asielbeleid is symptomatisch voor de systematische onderdrukking van migranten en vluchtelingen in de postkoloniale wereldorde. Deze onderdrukking wordt mede gelegitimeerd door beeldvorming. Sinds de “vluchtelingencrisis” laaide vanaf 2015 in Europa een discussie op hoe het asielbeleid vorm te geven. In kranten, rapporten, boeken en partijprogramma’s zorgen specifieke beelden, symbolen en woorden voor een “de-humanisering” van vluchtelingen.

Ter illustratie suggereert het gebruik van het woord ‘crisis’ een abnormale omstandigheid waarin een overheid gelegitimeerd is om onwetmatig te handelen, in het belang van de publieke veiligheid. Net als ‘crisis’ suggereren uitdrukkingen als ‘vluchtelingenstroom’ en ‘een golf van vluchtelingen’ dat de natie-staat bedreigt wordt door een oncontroleerbare, niet-menselijke natuurramp. Dit droeg in heel Europa bij aan een asielbeleid waarbij het risico op migratie zo veel mogelijk beperkt zou worden, een “Fort Europa”. Het waarborgen van mensenrechten werd naar de achtergrond geschoven.

Wereldvluchtelingendag

De-humaniserende beeldvorming heeft door de jaren heen een belangrijke rol gespeeld in Nederlands asielbeleid. Het legitimeerde indirect zowel de bezuinigingen op de IND als de recente maatregelen tijdens de verspreiding van het coronavirus. In andere Europese landen leidt wijdverspreide criminalisering en geweld tegen migranten tot nog erbarmelijkere, harde omstandigheden.

Op Wereldvluchtelingendag (20-06-’20) werd gedemonstreerd voor een solidair en humaan asielbeleid. Het Actiefonds steunde de demonstratie op het Museumplein in Amsterdam, zodat er flyers konden worden uitgedeeld. Juist nu vluchtelingen door het coronavirus extra onder druk staan, roepen we op om het geweld tegen migranten te vervangen met solidariteit.

De organisatie van Black Lives Matter Wageningen wijst erop dat, ondanks de verschillen tussen de V.S. en Nederland, institutioneel racisme óók een Nederlands probleem is. Het manifesteert zich bijvoorbeeld in de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst, waarbij Nederlanders met een dubbele nationaliteit (lees: niet-witte Nederlanders) extra gecontroleerd werden. Ook zorgt etnisch profileren ervoor dat niet-witte Nederlanders systematisch minder kansen op de arbeidsmarkt hebben.

Tegelijkertijd zijn extreem-rechtse denkbeelden de laatste jaren in opmars. Binnen de gevestigde politieke instituties vindt dit gedachtengoed steeds meer weerklank. Black Lives Matter Wageningen protesteert daarom ook tegen de normalisering van extreem-rechts, vóór inclusief beleid dat daadwerkelijk ten goede komt aan de gehele maatschappij.

Het protest waar meer dan duizend demonstranten op afkwamen vond plaats in Skatepark Noordwest. Door de organisatie aangebrachte stippen op het grasveld zorgden ervoor dat iedereen zich aan de COVID-19 richtlijnen kon houden. Het Actiefonds droeg bij aan het inhuren van EHBO, portofoons, transport en huur van de geluidsinstallatie.

Een dag na het protest kondigde de Wageningse gemeente aan gehoor te geven aan de actievoerders door zwarte piet af te schaffen tijdens de Sinterklaasintocht. Er zullen alleen nog roetveegpieten aanwezig zijn.

Black Lives Matter Wageningen sluit zich na het organiseren van de demonstratie aan bij ThuisWageningen, een gemeenschap van organisaties en individuen die zich inzet voor een duurzame, inclusieve stad. Er worden regelmatig workshops, concerten en lezingen georganiseerd. Zo strijden Black Lives Matter Wageningen en ThuisWageningen voor een inclusieve gemeente, om mensen samen te brengen en het progressieve geluid in Wageningen te laten doorklinken.

Although the virus is a natural disaster, it is global capitalism that undermines our health and makes us extremely vulnerable to economic crises. We must put people before profits again, during and after this crisis.

The exploitation of nature causes enormous harm to the planet and to ourselves. To prevent this situation from getting even worse, we need urgent climate action now.

Everywhere in the world authoritarian leaders are misusing the state of emergency to crush democracy. We need to keep on fighting for everybody’s right to health but also to freedom.

Poor people and refugees were already vulnerable, but they are even more so in this pandemic. Any real solution to this crisis is unthinkable without true international solidarity.

In this moment we need activism more than ever. We have to make sure that the world after corona will be better than before. But how to change the world in times of crisis?

In the coming weeks we will present new activist perspectives on the COVID-19 crisis – and what we should do about it. For now please read our statement on this matter here.

Colombia is een zeer gevaarlijk land voor activisten. Lokale ngo’s waarschuwen leiders van sociale bewegingen voor zogenaamde death squads. Onder toeziend oog van autoriteiten worden Colombiaanse gemeenschapsleiders opgespoord en vermoord.

Nu de overheid zich focust op de pandemie, lopen activisten nog meer risico dan normaal. Er zijn al drie activistische leiders vermoord. ‘Ik krijg nu meer doodsbedreigingen dan ooit’, vertelt Carlos Paez, een landrechtenactivist. De ngo WOLA (Washington Office on Latin America) durft zelfs te stellen: ‘Het coronavirus biedt Duque en zijn regering een nieuw excuus om zich maar niet bezig te hoeven houden met de broodnodige bescherming van sociale leiders en het onderzoeken van de moorden.’

Filipijnen: ‘special powers’ voor Duterte
Aan de andere kant van de oceaan ziet president Duterte van de Filipijnen de mogelijkheid om tijdens de crisis zichzelf ‘speciale bevoegdheden’ op te leggen. Onder het mom van het beperken van verdere verspreiding van het virus, wil hij bevoegdheid over bepaalde sectoren van ziekenhuizen en openbaar vervoer. Maar deze maatregelen hebben al de nodige kritiek opgeleverd. De beruchte president heeft al critici gevangengezet, journalisten lastiggevallen en een controversiële drugsoorlog gevoerd. De Filipijnse bevolking is nu bang dat Duterte het voor lokale overheden onmogelijk zal maken hun advies te geven over de beste manier om het virus te bestrijden.

Het Actiefonds staat achter alle dappere activisten die zich niet laten tegenhouden door het wangedrag van overheden. Stop machtsmisbruik! Kom in actie!

Activistische talkshow
De landelijke antiracisme demonstratie van Comité 21 Maart bijvoorbeeld. Deze demonstratie – gesteund door Het Actiefonds – zou plaatsvinden op 21 maart op de Dam in Amsterdam. In plaats daarvan organiseerde het Comité een talkshow die live werd uitgezonden. Presentatrice Monique Steijns interviewde onder andere Kitty Jong (FNV), Naomie Pieter (Black Queer & Trans Resistance) en Khalid Jone (We are Here) over racisme en discriminatie.

Digitaal staken
Ook Shell Must Fall, Code Rood en de klimaatstaking laten zich niet remmen door restrictieve overheidsmaatregelen. Zij gaan gewoon online verder: met digitale trainingen, workshops en een ‘digitale’ staking blijven deze activisten de klimaatproblematiek op een effectieve manier aankaarten. Op 3 april deelden activisten op social media met de hashtag #ClimateStrikeOnline massaal foto’s van actieborden.

Potten en pannen
En in andere landen gaat protest ook ‘gewoon’ door: in Brazilië protesteerden woedende inwoners met potten en pannen tegen de laksheid van president Bolsonaro ten opzichte van het coronavirus en zijn gebrek aan empathie. In Portugal maakt de groep Climáximo activistische podcasts met politieke analyses over de coronacrisis.

Het Actiefonds onderhoudt nauw contact met actiegroepen over hoe wij hen zo goed mogelijk kunnen blijven ondersteunen in deze crisistijd.

Arrestaties
Veel activisten vermijden het gebruik van digitale media en hebben daar logische redenen voor. De keerzijde is dat hun werk weinig (media)aandacht genereert. In het huidige tijdperk is het bijna onmogelijk draagvlak te creëren zonder gebruik te maken van social media. Zo krijgen acties nauwelijks zichtbaarheid en gaat er veel effect verloren. Voorbeeld: het live streamen van een blokkade in een kolenmijn en foto’s publiceren vanuit het oogpunt van de activisten levert de nodige media-aandacht op. Het documenteren van zulke acties is cruciaal voor publieke zichtbaarheid en bewustwording.

Maar veel actievoerders zijn bang voor onderdrukking en surveillance. Wanneer informatie in verkeerde handen terecht komt leidt dit onherroepelijk tot repressie in de vorm van bijvoorbeeld arrestaties.

#Activisme
In de actiebeweging is ook een ander uiterste actief: denk aan de jongere generatie die gretig en zeer effectief gebruik maakt van social media zoals Instagram (de enthousiaste activisten van Fridays For Future bijvoorbeeld, met een digitale klimaatstaking). Hun bereik is enorm. Maar deze generatie gaat ook stukken minder voorzichtig om met digitale communicatiemiddelen en is zich vaak niet bewust van de risico’s die het gebruik van dergelijke media met zich meebrengt. De Duitse actiegroep Team Q ziet een mooie uitdaging: voor zowel de digitale-media-weigeraars als de social media junkies.

Online, maar dan veilig
Deze groep wil activisten van beide ‘uitersten’ helpen door technische support te geven in de vorm van workshops. Daarnaast lanceert de groep een campagne om de kennis van digitale middelen te vergroten. Ze willen een toegankelijke kennispagina bijhouden om iedereen informatie te bieden over veilige mediatechnieken. Tot slot organiseert Team Q (die overigens ook samenwerkt met de bekende Duitse klimaatactiegroep Zucker Im Tank) online ‘skillsharing’ evenementen voor activisten: over hoe je veilig over een actie communiceert.

Op Internationale Vrouwendag vindt er een grote demonstratie plaats in Venezuela. Sinds er crisis in het land is uitgebroken is de situatie voor vrouwen in het land in hoog tempo verslechterd. Zij zijn niet alleen het slachtoffer van de economische crisis, maar ook van femicide, verkrachtingen en huishoudelijk geweld. Zij zien hun reproductieve rechten verdwijnen en kwetsbare groepen als de LGBTQIA+ gemeenschap, vrouwen met een Afrikaanse achtergrond, migranten en minderjarigen zijn de eerste slachtoffers van de crisis. Ondertussen blijven vrouwen geweerd worden uit het politieke proces en maken zij geen deel uit van de democratisering en pacificering van het land waarin vrouwen een cruciale rol spelen.

Crisis

In Venezuela heerst al lange tijd een crisis, het is een land dat vrijwel alles importeert, behalve ruwe olie. Maar het falende beleid van Maduro is niet in staat geweest de wereldwijd dalende prijzen voor ruwe olie op te vangen of de eigen olie-industrie te onderhouden. Als gevolg is de munt van Venezuela zodanig in waarde gedaald dat de supermarkten leeg zijn en de economie is ingestort. Er is een heuse exodus ontstaan naar buurland Colombia, dat maar moeilijk kan omgaan met deze nieuwe stroom migranten. De Venezolanen leven daar op straat zonder status of werkvergunning en zo komen vrouwen en minderjarigen veelal in de prostitutie terecht.

Tijd voor radicale verandering

Het feminisme in Venezuela groeit, maar is gedecentraliseerd en nauwelijks geïnstitutionaliseerd. Deze crisis is het moment om niet alleen bescherming en gerechtigheid te eisen, maar ook te integreren in de democratie en voor radicale veranderingen te zorgen in het patriarchale land. Het Actiefonds steunt hun demonstratie en voorbereidingen.

Het openbaar vervoer van Brazilië is duur: zo duur dat veertig procent van de bevolking het zich niet kan veroorloven. Dit terwijl openbaar vervoer een duurzame uitkomst zou moeten bieden voor iedereen die zich geen eigen vervoer kan veroorloven. De prijzen kúnnen wel omlaag, mits de belastingen voor de vermogenden licht worden verhoogd. Om dat te bereiken heeft Movimento Passe Livre verschillendeacties georganiseerd in metrostations van vier Braziliaanse steden.

Grote campagne

In de metrostations hebben zij symbolisch tickets verbrand, sprongen activisten over de poortjes heen en spoorden ze reizigers aan met hen mee te doen. De groep verspreidde  posters en advertenties door de bussen en steden en er waren marsen door het centrum. Begeleid door muziek en spandoeken trok het massale protest de aandacht van iedereen. Zij gaan door met hun campagne tot er succes bereikt is.

Succes

Movimento Passe Livre heeft een enorm succes bereikt in 2005: toen kregen studenten recht op gratis openbaar vervoer.De actiegroep hoopt hetzelfde te bereiken voor de rest van Brazilië. Dit zou een enorme vooruitgang zijn voor iedereen die niet in de buurt van steden woont, zodat zij ziekenhuizen en overheidsinstanties kunnen bereiken. Openbaar vervoer zou een recht moeten zijn voor iedereen, vooral voor de armere inwoners