Foute investeringen

Eind 1995 werd Het Actiefonds gewezen op de plannen van Heineken om een bierbrouwerij te bouwen in samenwerking met de militaire junta in Birma. Leiders van de grootste oppositiepartij riepen het internationale bedrijfsleven op niet te investeren in Birma, omdat deze investeringen de positie van de militairen versterkten. Naar aanleiding hiervan voerde Het Actiefonds samen met ASEED Europe (Action for Solidarity, Equality, Environment and Diversity) een gesprek met Heineken om de campagne aan te kondigen en hen de kans te geven om vooraf te reageren. Uit dit gesprek kwam te verstaan dat Heineken door wilde gaan met investeren, hoewel ze de analyse van Het Actiefonds deelden en de betrokkenheid met de militaire dictatuur niet ontkende. Daarop begon Het Actiefonds op 21 januari 1996 met de campagne. Ze organiseerden verschillende succesvolle acties, waaronder sommige ook op de stoep voor de Heinekenbrouwerij in Amsterdam. Deze campagne heeft zowel landelijk als regionaal veel media-aandacht gekregen.

De Birmadebatten

Daar bleef het niet bij, want op 15 februari 1996 organiseerden Het Actiefonds en het Burma Centrum Nederland een Birmadebat, waaraan politici van de partijen D66, GroenLinks, PvdA, CDA en VVD deelnamen. Ze gingen toen in gesprek met de Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV), Amnesty International en het Nederlands Centrum Handelsbevordering. Een opvallende afwezige in het debat was de directie van Heineken, die niet inging op de uitnodiging van Het Actiefonds. De boodschap die uiteindelijk naar voren kwam, was dat de meeste bedrijven geen commentaar leveren op de sociale en politieke omstandigheden in de landen waar zij zaken doen.

Een half jaar later, nadat het Europees Parlement in september 1996 een resolutie aannam die opriep tot meer handelsmaatregelen, werd er een tweede Birmadebat georganiseerd. Ditmaal slaagden Het Actiefonds en het Burma Centrum Nederland erin om meer steun te krijgen. Hoewel Heineken van mening was dat ze volgens hun eigen normen en waarden konden blijven investeren, waren ze door de publieke druk genoodzaakt een ander besluit te nemen. Op den duur ging Heineken zo in juni 1996 door de knieën en kreeg Het Actiefonds een flinke aanwas van nieuwe donateurs. De campagne ‘Heineken uit Birma’ werd een succes.

Solidariteit

Het Actiefonds zag de zaak met Heineken als een reden om zich verder te verdiepen in de rol van het internationale bedrijfsleven in het in stand houden van dictatoriale regimes. Het was belangrijk om, na de oproep aan Heineken, de aandacht in Nederland en Europa voor Birma vast te houden. Eind 1996 startten Het Actiefonds en het Burma Centrum Nederland een campagne ter ondersteuning van de democratiseringsbeweging in Birma, met een focus op alle Europese bedrijven die handelsrelaties met het land willen aangaan en/of onderhouden.

Dit blijft tot op de dag van vandaag een beweging waar we solidariteit mee tonen. In maart 2021 nog steunde Het Actiefonds demonstranten die de straat op gingen tegen de gewelddadige militaire coup, waarbij de toenmalige oppositie opnieuw gearresteerd werd.

Wil jij ook geschiedenis schrijven? Donateurs zijn ook in 2025 hard nodig. Iedere donatie aan Het Actiefonds helpt!

Midden in een dichtbevolkte wijk ligt het Donderbergbos, een schaduwrijk verstopplekje, een schakel in de ecologische corridor van Brussel, met enkele bomen die zo oud zijn dat ze geclassificeerd zijn. Juist dit stukje verademing voor mens, plant en dier wil het gemeentebestuur van Laken betonneren. Op de plaats van het bos moet een school komen. Dit plan dateert van 10 jaar geleden en is een prestigekwestie geworden voor enkele politici. Zij willen het bouwproject doorzetten ondanks dat er geen vraag meer is naar nieuwe schoolgebouwen en er genoeg leegstaande gebouwen gerenoveerd zouden kunnen worden als alternatief. Een groep buurtbewoners verzet zich al jaren tegen het plan onder andere door middel van juridisch procedures. Maar zonder succes.

Toen in de zomer van 2024, ondanks de onvrede, alle bouwvergunningen verleend werden en de kap van de Donderberg onvermijdelijk leek, besloot Donderberg Sauvage het heft in eigen handen te nemen. Ze startten een langdurige bezetting van het bos, bouwden boomhutten en een tentenkamp. Ze zijn van plan er te blijven zitten tot het Brusselse stadsbestuur de plannen voor het bouwproject afblaast.

De bosbezetter krijgen veel media-aandacht en steun uit de buurt en de rest van het land – iedere dag brengt iemand soep! De eerste maand van de bezetting werd gevierd met honderden bezoekers en nog meer soep, activiteiten en workshops.

Het Actiefonds is trots op de boomklimmers, en blijft hen steunen tot de bouwplannen van de kaart zijn. Voor een leefbare stad, voor mens, plant en dier!

Nu we al maanden onder het meest rechtse kabinet ooit leven voelen vele progressievelingen en radicalen zich eenzaam, bang en ontheemd. Op onze telefoons zien we wat er mis gaat in de wereld, delen we berichten en komen we in actie, maar aan het eind van de dag voelt het soms vluchtig en nooit genoeg.

Jaren zeventig

“We moeten elkaar leren kennen – elkaar zien, weten dat de mensen waarmee je samenwerkt te vertrouwen zijn, begrijpen wat de ander kan, wat je aan elkaar hebt. En dat gaat niet zomaar via een Signal-chat”, aldus de initiatiefnemer van Linkse Soep. Offline bij elkaar komen, in de buurthuizen en op andere openbare plekken, bleek immers een heel effectieve methode in allerlei protestbewegingen in de jaren zeventig. En juist nu is deze verbinding weer cruciaal.

Want we staan niet alleen, en om dat te beseffen is het kleinste gebaar al voldoende. Vandaar het nieuwe initiatief voor een ‘linkse eetclub’, gesteund door het Actiefonds. Iedere maand komen mensen van verschillende leeftijden, achtergronden en politieke stromingen bij elkaar om soep te eten, terwijl ze praten over de staat van ons land en wat we ertegen kunnen doen.

Laagdrempelig

De bijeenkomsten zijn laagdrempelig: zowel mensen met veel als geen actie-ervaring komen erop af, al is het maar om onder mensen te zijn die zich evenveel zorgen maken en bereid zijn daar iets aan te doen. Iedere keer neemt iedereen één iemand anders mee die misschien ook wel wat gemeenschap kan gebruiken, met het idee dat de soepmaaltijden uiteindelijk uitgroeien tot een groot decentraal netwerk van activisten waarmee we de komende jaren de regering het hoofd kunnen bieden.

Op de eerste bijeenkomst een paar weken terug kwamen al 25 mensen af die elkaar wisten te inspireren. Ze maakten groepen aan om met elkaar in contact te blijven en zo gestaag een solide gemeenschap van linkse mensen

Het Actiefonds is trots om Linkse Soep te steunen. Juist dit soort bescheiden ogende initiatieven zijn essentieel om een beweging op te bouwen en politieke macht te vergaren. Kortom, voor ons smaakt het naar meer.

Thuisbasis

Meer dan 100 jaar ontsierde een standbeeld van Christoffel Columbus het plein, wat bijzonder ongepast is in een stad die gebouwd is op de ruïnes van de door Spanjaarden verwoestte Azteekse hoofdstad Tenochtitlan. Nog steeds heeft het land en haar oorspronkelijke bevolking zwaar te lijden onder de gevolgen van deze koloniale overname. In 2021 werd het plein door Mexicaanse vrouwen omgedoopt tot een plek waar hun strijd centraal staat. Sindsdien wordt het plein gebruikt als thuisbasis voor verschillende sociale bewegingen, hun bijeenkomsten en protesten. Verschillende verzetsstrijders worden op dit plein geëerd en herdacht. Mujeres que Luchan is een zeer divers netwerk: van de familieleden van vermiste personen en groepen die zich inzetten tegen femicide tot belangengroepen van politieke gevangenen en verdedigers van Inheems grondgebied.

Jubileum

Het Actiefonds heeft de actie al sinds het begin gesteund. En nu, drie jaar later, diende de groep opnieuw een aanvraag bij ons in. Op de dag van het jubileum wilden zij namelijk een gedenksteen plaatsen en de bewegwijzering veranderen tijdens een spectaculaire directe actie. Met de viering van het derde jaar van de bezetting van het plein hopen de vrouwen de druk op te voeren om de naamsverandering van het plein officieel te maken. Hoewel de nieuwe naamborden na een paar dagen werden weggehaald door de autoriteiten, gaan de acties op het plein door.

Slinger

Zo vond er ook een actie plaats tegen de nalatige houding van de staat om een leven zonder geweld te garanderen voor vrouwen en een actie voor het recht op abortus én voor de vrijlating van vrouwen die om een abortus werden opgesloten. Op Wereldborstkankerdag hing de groep een slinger van 2000 bh’s op het plein om de omvang en impact van deze ziekte onder de aandacht te brengen en het falende medische beleid aan te kaarten.

Het Actiefonds is trots deze aanhoudende daad van verzet te steunen met een financiële bijdrage. Zo blijft het mogelijk voor de Mujeres que Luchan om de openbare ruimte die bezet werd door Colombus weer op te eisen en opnieuw in te richten. Voor de dekolonisering van de stad!

Deutsche Wohnen & Co enteignen is een organisatie die strijdt voor het democratiseren van de Berlijnse woningmarkt. Ze pleiten voor het onteigenen van vastgoedbedrijven die meer dan 3000 woningen in Berlijn bezitten. De onteigende appartementen zouden in de toekomst beheerd worden via een publieke instelling, die bestuurd zou worden met democratische participatie van de stad, de huurders en de Berlijnse Senaat.

In 2021 legde Deutsche Wohnen & Co enteignen de Berlijnse Senaat deze onteigeningswet voor door middel van een referendum. 59,1% van de Berlijnse stemmers spraken hun voorkeur voor dit voorstel uit. Het referendum zou bindend moeten zijn, maar de Senaat blijft het schrijven van een toepasselijke wet uitstellen en tegenwerken.

Daarom schrijft Deutsche Wohnen & Co enteignen nu zelf een wetsvoorstel, dat ze weer via een bindend referendum willen laten goedkeuren. Daarvoor is een grote mobilisatie nodig. De demonstratie op 1 juni 2024 was een goed begin om de Berlijnse politici de brede onvrede met de huidige woningmarkt te laten zien, en om huurders te motiveren te stemmen voor het tweede referendum. De inwoners van Berlijn hebben er namelijk schoon genoeg van om steeds meer te betalen voor het gewin van enkele vastgoedbedrijven. Ze gaan de straat op voor een leefbare stad, en tegen alle vastgoedbedrijven die enkel op winst uit zijn.

Daarnaast organiseert Deutsche Wohnen & Co enteignen zich in alle Berlijnse wijken om huurders bij te staan en zich te organiseren in hun strijd voor het socialiseren en democratiseren van de Berlijnse woningmarkt op de lange termijn. Het Actiefonds is trots dit grootschalige en succesvolle initiatief te ondersteunen, en is solidair met elke strijd voor leefbare en betaalbare steden. Omdat wonen een recht is!

De onderliggende oorzaak van femicides is een algemene zwijgcultuur als het geweld tegen vrouwen betreft. Meer dan de helft van alle vrouwen tussen 15 en 72 jaar gaf in 2018 in een enquête van INSTAT nog aan een vorm van geweld te zijn ondergaan in hun leven, het vaakst intiem geweld van een partner of echtgenoot. Niet alleen maakt de economische positie van vrouwen hen kwetsbaar voor mishandeling (vaak is de echtgenoot de enige verdiener); op maatschappelijk niveau is intiem geweld volledig genormaliseerd.

Dat blijkt ook uit het laatste OESO-onderzoek naar huiselijk geweld uit 2018. Daarin staat dat 47 procent van de ondervraagde Albanese vrouwen aangaf dat een goede vrouw haar man gehoorzaamt, zelfs wanneer ze het niet met hem eens is. Daarnaast stemde 19 procent van de ondervraagde vrouwen in met de stelling dat het de plicht is van een echtgenote om met haar man naar bed te gaan, ook al heeft ze er geen zin in. Bij de mannen ligt dat percentage zeer waarschijnlijk een stuk hoger.

Zolang intiem geweld een privé-aangelegenheid blijft, kan de maatschappij niet effectief ingrijpen om het te bestrijden. Neem bijvoorbeeld het geval van Albana Dedaj. Ook al moest haar man al een keer voor misbruik naar de gevangenis, ze kreeg geen enkele hulp aangeboden van de autoriteiten om haar tegen hem te beschermen. Nadat hij weer op vrije voet was, liep hij haar op een dag tegen het lijf, pakte haar vast, gooide benzine over haar en zichzelf heen en probeerde hen vervolgens met een aansteker in brand te steken. Dedaj ontsnapte nog net en ging naar haar werk. Haar collega’s vroegen zich af waar de benzinegeur vandaan kwam, maar zij kreeg het niet over haar lippen te vertellen wat er gebeurd was. Ze vluchte naar het toilet en trok haar werkkleren aan, maar de geur liet niet af. Uit wanhoop ging ze naar de buitenplaats en belde het noodnummer, maar de politie weigerde haar op te halen. ‘We zijn geen taxiservice, maar de politie,’ antwoordde de man aan de andere kant van de lijn. ‘Als je de kans krijgt, neem dan een taxi of een bus naar het politiebureau.’

Voor Dedaj is het goedgekomen, maar haar verhaal is tekenend voor het gebrek aan hulp en ondersteuning voor vrouwen die slachtoffer zijn van intiem geweld. Vandaar dat Young Volunteers met steun van Het Actiefonds afgelopen voorjaar campagne voerde tegen intiem geweld. Actievoerders hielden demonstraties tegen femicide en verspreidden zowel in stad als platteland informatie over waar vrouwen daadwerkelijk terecht kunnen voor steun als ze te maken hebben met intiem geweld.

Het Actiefonds is trots om Young Volunteers te steunen. Femicide is een grootschalig probleem dat zich bij lange na niet beperkt tot Albanië. In Nederland wordt volgens de NGO WOMEN Inc. iedere acht dagen een vrouw vermoord. Meer dan de helft van de daders is de vermoedelijke (ex-)partner. Daar moet verandering in komen, en wel nu!

Grenzen en racisme

De verharding van de Europese grenzen, de samenwerking tussen Frontex en de Griekse kustwacht en het mensonterende asielbeleid van de EU en Griekenland maken dat het zinken van schepen en opsluiten van overlevenden in Griekenland geen uitzondering is. Vele slachtoffers blijven ongeïdentificeerd in zee achter. Daarbovenop krijgen migranten die vrijkomen en proberen rond te komen in Griekenland te maken met racistisch en fascistisch geweld. In de maanden na de schipbreuk bij Pylos werden twee mensen, waarvan 1 Pakistaanse migrant, vermoord in de Atheense straten door aanhangers van neonazistische clubs en partijen zoals de inmiddels opgeheven De Gouden Dagenraad.

Mobilisatie en juridische hulp

Na de schipbreuk organiseerde KEERFA, samen met andere organisaties en met de hulp van Het Actiefonds, massale demonstraties: 24 uur na de schipbreuk brachten ze 30.000 mensen op de been, en 3 maanden later opnieuw. Ook hielden ze een wake voor de 650 slachtoffers, met delegaties uit meer dan 30 steden en vluchtelingenkampen in Griekenland. In de maanden na de schipbreuk boden ze praktische en juridische hulp aan overlevenden, gedetineerden en nabestaanden aan. Ze ondersteunen enkele nabestaanden in hun rechtszaak tegen de Griekse staat, die actief push-back-acties verdoezelt en ontkent. KEERFA blijft massaal mobiliseren tegen het toenemende fascisme in Griekenland, en alle grensgeweld en racisme. Het Actiefonds ondersteunt hun strijd tegen alle vormen van geweld tegen vluchtelingen en migranten, en tegen alle manifestaties van fascisme, in Griekenland en in de rest van de wereld.

Zelfbeschikking

Na het verkrijgen van formele onafhankelijkheid stoorden landen zich eraan dat economische onafhankelijkheid uitbleef. Hun ‘Handvest van economische rechten en plichten van staten’, de voorloper van de ‘Verklaring en Actieprogramma inzake de instelling van een nieuwe internationale economische orde’, werd door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in 1974 aangenomen met 115 stemmen tegen 6. Alleen de VS en hun bondgenoten waren tegen. Het voorstellenpakket omvatte het recht op zelfbestuur zonder inmenging, zelfbeschikking over eigen grondstoffen, en een passende uitwisseling van technologie. Vandaag de dag wordt controle over de voormalig gekoloniseerde landen echter in stand gehouden door een leenstelsel en de voorwaarden die hieraan verbonden zijn.

Paard van Troje

Om dit duidelijk te maken reden de activisten Apulië binnen met een groot houten Trojaans paard. Op het eerste gezicht droeg het ontwikkelingshulp, leningen en andere steunmaatregelen van het Internationaal Monetair Fonds en de Wereldbank met zich mee. Verscholen in het paard zat echter neokoloniale overheersing en uitbuiting. Het paard werd goed ontvangen door de plaatselijke bevolking en media, maar ervoer wel hinder van de Italiaanse politie.

Milei

Terug in Duitsland protesteerde de groep tegen de komst van Javier Milei, de extreemrechtse president van Argentinië. Hij was daar om een prijs in ontvangst te nemen van de omstreden Hayek Society voor zijn ingrijpende herstructurering van de economie. Zijn regering opende de aanval op sociale verworvenheden en linkse bewegingen, waardoor er ook meer hulpvragen uit Argentinië bij Het Actiefonds belanden. Met uw steun kunnen we blijven helpen, zodat uitbuiting niet beloont wordt en er voorgoed een einde komt aan neokoloniaal beleid.

Midden op de oceaan drijft hier en daar een eenzame palmboombast of een ophoping van plastic. Het zijn herkenningspunten voor vele trekdiersoorten zoals tonijn, die hele oceanen oversteken om te paren. Vissers buiten de behoefte aan herkenningspunten uit door zogeheten FADs (Fish Aggregating Devices) op de oceaan los te laten: enorme drijvende netten met houten palen eraan waar tonijnen, haaien, schildpadden en andere diersoorten op afkomen. Een onverantwoordelijke vismethode die niet alleen voor veel bijvangst zorgt, maar ook geen onderscheid maakt tussen volwassen en juveniele tonijn, waardoor overbevissing op de loer ligt. Daarnaast kunnen verdwaalde of stukgemaakt FADs afdwalen in de territoriale wateren van andere landen, of zelfs zinken en hele stroken koraalrif verwoesten.

Duurzame vis?

Gelukkig kunnen we met een steeds geruster hart tonijn eten. Het jaarrapport van het bekende MSC-keurmerk voor duurzame vis licht uit dat maar liefst 86 procent van de ingeblikte tonijn in de supermarkt ondertussen hun stamp of approval heeft, vergeleken met slechts 22 procent in 2019. Het MSC-keurmerk is hét leidinggevende keurmerk als het op vis aankomt, en het werkt. Uit onderzoek blijkt dat consumenten de voorkeur geven aan vis die het blauwe logo draagt.

Toch deed de absurd snelle toename van duurzame tonijn bij enkele experts de wenkbrauwen fronsen. Vandaar dat Bloom Association, een NGO die zich inzet voor gezondere oceanen, op onderzoek uitging. De organisatie ontdekte dat meer dan de helft van de tonijn met een MSC keurmerk gevangen is door visserijen die FADs gebruiiken! MSC heeft simpelweg de definities aangepast van wat duurzaam is zodat FADs eronder vallen. MSC ontvangt geweldige royalties van de lucratieve tonijnindustrie, maar heeft daarvoor wel zijn geloofwaardigheid laten varen.

Ocean Rebellion

Om de hypocrisie van MSC, supermarkten en de visserij aan te kaarten, heeft de Britse tak van Ocean Rebellion een artistieke interventie gehouden bij de Blue Innovation Summit: een conferentie waarbij de minister van milieu en voedsel, en vele belangrijke spelers uit de tonijnindustrie aanwezig waren, zoals Thai Food Union, eigenaar van John West tonijn. Verkleed als vissen en ingeblikte tonijn verstrikt in een FAD verstoorden de activisten de conferentie en haalden de lokale en nationale pers. 

De actie was een groot succes, onder meer omdat verzekeraars besloten dat Thai Food Union een hoger investingsrisico vormt nu men weet dat het bedrijf zijn duurzaamheidsdoelen niet naleeft. Zij hebben als gevolg de premies van Thai Food Union verhoogd. Geweldig nieuws. Het heeft de activisten gemotiveerd om verder te gaan met hun campagne tot FADs volledig verdwenen zijn uit de oceanen.

Het Actiefonds is trots om Ocean Rebellion te mogen steunen!

Colombia heeft een moeilijke politieke geschiedenis achter de rug, vol heimelijke en wisselende allianties. Maar als je naar de grotere geschiedenis kijkt, ontstaat een duidelijk beeld: landeigenaren, liberale en conservatieve politici, drugskartels, buitenlandse multinationals en de Verenigde Staten werken allemaal samen om de Colombianen in een wurggreep te houden. Het land is een fascistische narcostaat die niet bang is om burgers en demonstranten op straat neer te schieten.

Wie zich verzet tegen deze kluwe van de narcostaat kan rekenen op politiegeweld, seksueel geweld, fascistische death squads of voortijdige verdwijningen. Sinds de jaren tachtig bevordert en financiert de staat rechtse paramilitaire groepen om de onrust onder de burgerbevolking en politieke dissidenten de kop in te drukken. Toch blijft er onrust in overvloed: de afgelopen vijf jaar waren er in Colombia elk jaar massaprotesten. Hoewel het land vorig jaar wereldwijd het nieuws haalde door zijn eerste linkse president te kiezen, Gustavo Petro, is het twijfelachtig of een sociaaldemocraat werkelijk de structurele verandering teweeg kan brengen die Colombia nodig heeft om het fascisme van zijn grenzen te verdrijven.

Antifa Bogotà

Het gevaarlijke en paramilitaire fascisme van Colombia is een van de redenen waarom de antifascistische scène in Bogotà meestal een ondergrondse beweging is, die vaak van naam en spandoek wisselt om anoniem te blijven. GRABO (Grupo de Resistencia Antifascita Bogotà) is een van deze groepen. Zij pretendeert niet de wereld te veranderen of de Colombiaanse samenleving te revolutioneren, maar verzet zich tegen de dominante katholieke ideologie die de samenleving het patriarchaat, heteronormativiteit, monogamie en autoritarisme oplegt.

Met steun van Het Actiefonds lanceerde GRABO een propagandacampagne in de hoofdstad. Zij verspreidden informatieve posters door de stad die de fascistische leugens over uiteenlopende onderwerpen bestrijden. Het Actiefonds is trots op hun werk. No pasarán!