Maar wel met een nieuw uiterlijk. Met trots lanceren wij vandaag dan ook onze nieuwe website en nieuwe visuele identiteit. Met hulp van ontwerpbureau Cometa zijn wij op zoek gegaan naar een beeldtaal waaruit spreekt wat wij doen: activisten ondersteunen in het realiseren van radicale maatschappelijke verandering.

Ook onze naam zal voortaan uitdragen wat we doen. Vanaf heden gaan wij verder onder de naam Het Actiefonds. Want dat is waar wij voor staan: actie voor verandering!

We gaan jullie hier nog beter op de hoogte houden van de acties die wij steunen en zullen regelmatig updates geven. En vanaf nu is het ook nog makkelijker om actiegroepen te steunen met een eenmalige donatie via iDeal of een maandelijkse incasso. Zet hetactiefonds.nl dus in je favorieten!

Wij zijn ontzettend blij en trots. Wat vinden jullie er van?

Investering FMO in omstreden damproject

Sinds de coup van 2009 is Hondurese regering druk bezig om buitenlands kapitaal aan te trekken. Met een extreem repressief beleid drukt Honduras alle kritische geluiden de kop in. De Nederlandse bank FMO leek dit niet te deren en investeerde desondanks 13,6 miljoen euro in de bouw van de hydro-elektrische dam Agua Zarca in de Gualcarque rivier. Dit project heeft desastreuze gevolgen voor de inheemse Lenca bevolking, aan wie de rivier en het omliggende land toebehoort. Burgerbeweging COPINH komt op voor de rechten van de Lenca bevolking en vecht al jaren tegen de komst van de dam.

Activisme levensgevaarlijk

Opkomen voor je rechten is in Honduras niet zonder gevaar. Sinds de coup zijn er al zeker 124 activisten vermoord. Zo ook activiste Berta Cáceres, een goed contact van Het Actiefonds. Als oprichter van COPINH streed zij tegen de Agua Zarca-dam. Na jaren van doodsbedreigingen en staatsvervolging werd Berta Cáceres op 2 maart 2016 doodgeschoten. Cáceres’ is vermoord omdat zij zich uitsprak tegen de bouw van de dam: zij bleek hierdoor op de hitlijst van het leger terecht te zijn gekomen. Niet veel later werden ook haar collega’s Nelson Garcia en Lesbia Urquia vermoord. Berta Zuniga Cáceres nam het stokje van haar moeder over en wordt nu ook bedreigd. Begin juli 2017 wist zij ternauwernood te ontsnappen aan een gewapende aanval.

Strijd is nog niet voorbij

Twee weken na de bedreiging van Berta Zuniga Cáceres maken FMO en Finn Fund nu bekend dat zij voor nu stoppen met de financiering van het damproject. Dit is een grote doorbraak, maar helaas is de strijd nog niet gestreden. In een statement laat FMO weten een dialoogproces te willen starten om te beslissen of de dam er gaat komen of niet. COPINH heeft al meerdere malen afgeraden een dergelijk dialoogproces op te starten, omdat de gevaren nog steeds te groot zijn. De aanwezigheid van huurmoordenaars en belanghebbende partijen die geweld niet schuwen zorgt ervoor dat een open en eerlijke dialoog onmogelijk is. Een dialoogproces waarin opnieuw beslist wordt over de bouw van de dam zal de onderdrukking van activisten nog meer verergeren. FMO negeert de gevaren en probeert op deze manier alsnog waar voor hun investering te krijgen.

Het Actiefonds blijft deze activisten helpen in hun belangrijke en gevaarlijke strijd voor rechtvaardigheid. Steun hen ook met een donatie!

Nederlandse betrokkenheid

Maar liefst 33 keer werd Berta Cáceres met de dood bedreigd. Ze was zich bewust van het feit dat haar leven in serieus gevaar verkeerde. Toch koos Berta ervoor zich te blijven verzetten tegen de bouw van de Agua Zarca stuwdam: een megaproject dat het leefgebied van de Lenca-gemeenschap ernstig bedreigt. De Nederlandse ontwikkelingsbank FMO heeft een flinke vinger in de pap: zij investeren namelijk met maar liefst 15 miljoen euro in het stuwdamproject. In 2014 werden er al kamervragen gesteld aan minister Ploumen (buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking) over het omstreden project en de betrokkenheid van FMO.

Bitter succes

Nog geen twee weken na de moord op Berta werd een tweede COPINH-lid vermoord: Nelson Garcia – vader van vijf kinderen – moest zijn activisme met de dood bekopen door vier kogels in zijn gezicht. Hij streed net als Cáceres tegen de bouw van de stuwdam. Naar aanleiding van deze tweede moord beloofde FMO zich terug te trekken uit het project. Een bitter succes, zo leek het. Maar tot op de dag van vandaag is er nog steeds geen publiek statement naar buiten gebracht.

Emotioneel protest

Op 22 april organiseerde Het Actiefonds in samenwerking met onder andere BankTrack en TNI (Transnational Institute) een protest tegenover het FMO hoofdkantoor in Den Haag. Het Actiefonds-medewerker Doron Joles was erbij: als coördinator van de Latijns-Amerika sectie fungeert hij als link tussen de regio-specialisten van de sectie en de Nederlandse NGO’s. Ook de 25-jarige dochter van Berta was hierbij aanwezig. Het protest was zowel een krachtig geluid tegen FMO, als een herdenkingsbijeenkomst voor Berta. ‘Samen met de coalitie van NGO’s hebben we een zeer sterke mediacampagne gevoerd’, vertelt Doron. ‘Zo is er na de demonstratie ook een mooi interview met de dochter van Berta in de Volkskrant verschenen.’

Valse beloftes

Ironisch genoeg was de Agua Zarca dam in de Gualcarque rivier een belofte aan de Lenca. Duurzame watervoorziening en werkgelegenheid: het zou de Lenca zogenaamd vooral voordelen bieden. Maar niets is minder waar, weten we nu. Het project is een totale inbreuk op hun manier van leven. De heilige rivier is een bron van leven voor de Lenca. Er is nooit enige consultatie geweest over de bouw van de dam. Op een dag verschenen plotseling de vrachtwagens: het begin van een strijd die levens zou gaan kosten. In gesprekken met COPINH belooft FMO beterschap: er zou een missie worden gestuurd om de situatie in Honduras te onderzoeken. Maar de bouw gaat ondertussen onverminderd door.

Onzekere toekomst

Tomás Gómez, de huidige coördinator van COPINH, stelt dat de Nederlandse overheid haar verantwoordelijkheid niet neemt. ‘FMO zegt wel uit het project te stappen, maar er staat nog niets op papier.’ Doron vermoedt dat FMO zich uiteindelijk wel zal terugtrekken: ‘helaas is het probleem daarmee nog niet opgelost. Er zou bijvoorbeeld een andere financier kunnen komen voor de bouw van de dam. Er is al veel leed veroorzaakt en daar zal niets van worden gecompenseerd.’ Doron hoopt dat er een zinvolle dialoog zal ontstaan in de regio, geïnitieerd door de Nederlandse overheid. ‘Het zou mooi zijn als de betrokken dorpen samen tot een plan voor hun ontwikkeling komen. Maar wie dat gaat uitvoeren, is onduidelijk. Al met al een onzekere toekomst voor de Hondurese boeren…’

Wil je de strijd van de Lenca steunen? Dat kan met een donatie!

Oproep tot gerechtigheid

Internationaal klinkt nu de oproep voor onafhankelijk onderzoek naar de moord op Berta Cáceres, die door de Hondurese politie gelijk werd afgedaan als een roofmoord. Zo bracht de Nederlandse ambassadeur een bezoek aan Honduras en sprak ze met leden van COPINH, de familie van Berta, en de Hondurese minister van Buitenlandse Zaken, die plechtig beloofde dat er grondig onderzoek gedaan zou worden.

De internationale missie ‘Justicia para Berta’ bezocht eveneens het land, maar concludeerde dat de Hondurese overheid juist geen enkele moeite doet om transparant naar buiten te treden over de zaak. De Mexicaanse milieuactivist Gustavo Castro Soto – overlevende van de aanslag op Berta en de enige getuige – is door de autoriteiten verboden het land te verlaten en heeft zich verscholen in de Mexicaanse ambassade om zijn eigen veiligheid te garanderen.

De criminalisatie van COPINH

Terwijl de tijd verstrijkt, lijkt de kans op gerechtigheid voor de familie van Berta en COPINH te krimpen. Men heeft geen enkel vertrouwen in de Hondurese politie, die de leden van COPINH behandelt alsof ze verdachten zijn. De coördinator van de organisatie, Tomás Membreño, heeft de begrafenis van Berta maar deels kunnen bijwonen: net als andere leden van de beweging is hij dagen achter elkaar verhoord, tot wel 12 uur achter elkaar.

Terwijl COPINH wordt gecriminaliseerd met betrekking tot de moord op haar eigen leider, is er geen enkele aanwijzing dat de mensen die Berta eerder bedreigd hebben zijn gearresteerd of verhoord. Als zelfs de materiële daders niet gevonden worden, blijven de opdrachtgevers van deze laffe aanval voorgoed uit het zicht.

FMO’s verantwoordelijkheid

FMO’s beslissing om haar investeringen in Honduras te bevriezen is een belangrijke eerste stap. Maar Berta werd al jarenlang bedreigd en met haar vele andere milieu, land- en mensenrechtenactivisten in Honduras. De Hondurese mensenrechtensituatie heeft FMO er nooit van weerhouden zaken te doen met een oligarchie, die door het gebruik van terreur de macht behoudt en daarmee enorme ongelijkheid in stand houdt. Daarnaast heeft de bank de talloze alarmerende signalen met betrekking tot het Agua Zarca-project jarenlang actief genegeerd, om haar investeringsagenda niet in gevaar te brengen.

FMO heeft haar investering in het project nog steeds niet teruggetrokken en blijft het project publiekelijk verdedigen, met als argument dat het project ontwikkeling zou brengen en dat het steun zou hebben van de lokale bevolking. Men heeft nu voorgesteld om, ‘wanneer de veiligheidssituatie het toelaat’, een bezoek te brengen aan Honduras en zodoende alle lopende investeringen te evalueren. De veiligheidssituatie is de afgelopen jaren nooit goed geweest en dit zal ook niet zomaar veranderen. Daarnaast is het nog maar de vraag hoe de bank met één kort bezoek een grondige evaluatie van tenminste tien investeringen kan uitvoeren.

Hoe verder?

Hoewel Honduras nu internationaal in de belangstelling staat, is er op de grond niets veranderd. De Hondurese overheid lijkt immuun voor kritiek van buitenaf en er heerst een klimaat van angst onder activisten: als men Berta kan vermoorden en er straffeloos mee weg kan komen, is niemand nog veilig. De Hondurezen zijn dan ook bang dat de vervolging zal toenemen, en de investeringskraan van FMO opnieuw open gaat, zodra de internationale aandacht voor Honduras weer verslapt.

In de maanden voor haar dood bereidde Berta zich voor op een reis naar Nederland en Finland om met de betrokken banken te spreken en om aandacht te vragen voor haar strijd. Nu is het te laat, maar een bezoek aan Europa is mogelijk nog steeds nodig om de banken te overtuigen zich volledig terug te trekken uit het ‘project des doods’, zoals Agua Zarca ondertussen bestempeld is in Honduras. Het Actiefonds zet alle zeilen bij om COPINH bij te blijven staan in haar strijd voor gerechtigheid.

Doodsbedreigingen

Berta werd meerdere malen met de dood bedreigd en wist dat haar leven gevaar liep. Toch koos Berta ervoor zich te blijven verzetten tegen de bouw van de Aqua Zarca stuwdam die het leefgebied van haar volk, de Lenca indianen zal vernietigen.

Omstreden investeringen door Nederlandse ontwikkelingsbank

De Nederlandse ontwikkelingsbank FMO investeert in het omstreden stuwdamproject. Hierover werden in 2014 kamervragen gesteld aan minister Ploumen (buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking).

Berta Caceres en Het Actiefonds

Het Actiefonds steunt de strijd van Berta en de Lenca indianen om de bouw van de dam te stoppen. Zo zijn de antwoorden op de Kamervragen door Het Actiefonds vertaald in het Spaans zodat men in Honduras de officiële Nederlandse argumentatie kan lezen. Op deze manier kunnen zij zich inhoudelijk beter verweren tegen het bataljon advocaten dat de Nederlandse belangen verdedigt. Samen met andere Nederlandse organisaties wordt er ook gewerkt aan een officiële klacht tegen FMO.

Berta, we zetten je strijd voort!