Dankjewel Eric en Yvonne, die tijdens Eric’s vijftigste verjaardag in plaats van een cadeau een bijdrage voor Het Actiefonds vroegen! 150 euro hebben ze ingezameld dankzij hun gulle gasten. Super lief en leuk, en wat een goeie, vrijgevige manier om een verjaardag te vieren! Wij zijn net als Eric dit jaar 50 jaar oud, en dankzij dit soort lieve initiatieven kunnen we nog 50 jaar door met activisme steunen!
Pak de stad terug, ADM moet blijven!
Op zaterdag 15 december gingen honderden mensen de straat op om hun stem te laten horen voor vrijplaatsen en tégen de uitverkoop van de stad. Deze demonstratie werd met steun van Het Actiefonds georganiseerd vanuit ADM, een vrijplaats op een gekraakt terrein in Amsterdam-West. Het was een uitbundig, eigenzinnig protest, zoals te verwachten van ADM: met energieke bandjes, creatieve borden en spandoeken, en bont geklede demonstranten. Omdat we eens wilden laten zien hoe zo’n gesteunde actie er precies uit ziet, maakten we er een fotoserie en een video-reportage over.
In 2006 steunde Het Actiefonds een herdenking van de Schipholbrand bij de campagne “Vertrokken Gezichten.” In 2005 was er een brand in het cellencomplex Schiphol-Oost, waar 222 “vreemdelingen” op dat moment gedetineerd waren. Van hen zijn elf mensen overleden, en vele anderen gewond geraakt. Een gruwelijke wending, als resultaat van nalatig overheidsbeleid.
Anno 2018 steunen wij nog steeds de strijd voor vluchtelingen en migranten. Bijvoorbeeld door geld te geven voor acties tegen de wapenindustrie, die winst maakt op zowel het verschaffen van wapens aan conflictgebieden als de militarisering van Europese grenzen. Er moet een einde komen aan de wrede ‘war on migrants.’ No borders, no nations, refugees welcome!
Ons tweede Actiefiguur is vreer verkerke! vreer is duo-raadslid bij BIJ1 in de Gemeente Amsterdam, en daarnaast al heel lang actief bij Het Actiefonds. Eerst als vrijwilliger bij de sectie voor Latijns-Amerika, toen als bestuurslid, op dit moment als vrijwilliger in de West-sectie. We spraken vreer over hun eigen verleden als transactivist, hoe je begint met actie voeren en de waarde van directe actie.
“Het Actiefonds is heel erg nuttig omdat we altijd kijken naar datgene wat heel moeilijk financierbaar is. “Funding the unfundable” is min of meer de core business. We geven met onze secties vooral geld aan acties die elders niet of nauwelijks gesubsidieerd kunnen worden.
De acties die Het Actiefonds steunt hebben allereerst een attenderende waarde. En zijn daarom ontzettend belangrijk voor mensen die in de gevestigde politiek werken. Je hebt activisten nodig, of dat nou buurtbewoners zijn die tegen de ophef van een tramlijn zijn, of mensen die de bruinkoolmijnen in Duitsland bezetten met z’n vijfduizenden. Dan kun je vervolgens kijken: wat kan de politiek doen aan deze issues?”
“Het Actiefonds heeft ook regelmatig transactivisme gesteund in Nederland en daarbuiten. Je hebt toch geld nodig, en jarenlang was er gewoon niemand om geld aan te vragen. Nu zijn er meer fondsen opgekomen, het Trutfonds bijvoorbeeld – het financiële veld is enigszins uitgebreid.
Binnen transactivisme ben ik zelf zo’n vijfentwintig jaar actief op meerdere niveaus. In 2001 heb ik het eerste genderqueer collectief in Amsterdam opgericht, Noodles. Op dat moment was er alleen maar hulpverlening, en geen plek waar je als transmensen gewoon even bij elkaar kon komen. Het was allemaal heel erg gemedicaliseerd. Nu zijn er gelukkig meer mogelijkheden, meer initiatieven.”
“Het advies dat ik nieuwelingen in activisme zou willen geven is: wees actief op het punt dat dichtbij je hart ligt. Wat dichtbij je belangen ligt. Heel vaak heb je ook niet te kiezen waar je actief wordt, vooral als je niet wit en westers bent, soms wordt je ertoe gedwongen door het leven.
Als jij het niet eens bent met de besluiten die over je worden genomen, dan kan je twee dingen doen. Je kan je erbij neerleggen of je kan je verzetten, op welke manier dan ook. Vrij snel begin je om je heen te kijken en te roepen van: hé, ik ben hier boos over, wie is daar nog meer boos over? En als je een goed idee hebt – het Actiefonds steunt nog steeds alles van een demonstratie tot aan een revolte.”
“Wat ik het leukst vind aan vrijwilliger zijn bij Het Actiefonds is de grote diversiteit aan aanvragen die ik tegen kom. En met mijn lange geschiedenis bij het fonds vind ik het ook leuk om te zien hoe het actieveld in de loop der jaren verschuift. Bepaalde issues zijn op een gegeven moment uitgespeeld, en dan komt er een ander probleem met meer urgentie op. Dus ik denk dat dat voor mij belangrijk is – overzicht.
De meest memorabele acties voor mij zijn denk ik de vele verschillende acties die we hebben gedaan voor vluchtelingen en voor het milieu, met name de radicalere daarvan. Dat we aanvragen kregen voor het financieren van lock-ons, het blokkeren van kerncentrales. Dat zijn het soort directe acties waarbij je fysiek dingen doet, waarbij je jezelf en je lichaam in het spel zet. Dat vind ik de meest memorabele zaken.”
Anarchist en feminist Voltairine de Cleyre schreef in 1910: “Iedereen die ooit een plan had om iets te doen, en het gewoon ging doen, of zijn plan aan anderen liet zien om het samen te gaan doen, zonder aan de autoriteiten te vragen om het alsjeblieft vóór hen te doen, deed aan directe actie.”
Het Actiefonds steunt bij voorkeur directe actie, maar wat houdt dat precies in? In deze explainer zetten we uiteen wat directe actie is, en waarom wij deze vorm van activisme zo belangrijk vinden!
Directe actie is een vorm van actievoeren waarbij de nadruk ligt op zelf iets doen. Op eigen houtje, op eigen kracht, iets uitvoeren – zonder afhankelijk te zijn van de toestemming van een instituut of autoriteit.
Er zijn allerlei manieren om directe actie te ondernemen: demonstraties, manifestaties, blokkades, bezettingen zijn allemaal voorbeelden. Maar er zijn ook directe acties met een ludiekere vorm: de feministische straatnamenactie van De Bovengrondse, of een alternatief Sinterklaasfeest als antiracisme actie. Bij sommige acties zet je je eigen lichaam fysiek in het spel, bij andere niet. Waar het om gaat is het idee van interventie: dat mensen zelf invloed uitoefenen op hun omgeving. Bijvoorbeeld omdat je vindt dat het probleem té urgent is om over te laten aan de gevestigde politiek. Of omdat je voor vrijheid, zelfstandigheid en autonomie strijdt, en dat dus ook wil toepassen in je activisme zelf.
Het Handbook for Direct Action van het Network for Climate Action legt het zo uit: wanneer je iemand beroofd ziet worden op straat, ga je ook niet eerst een petitie opzetten om diegene te helpen, of aan iemand toestemming vragen. Dan grijp je in. Soms is het belangrijk en rechtvaardig om de bureaucratie en de gevestigde machtsstructuren te omzeilen en in te grijpen. Al is het maar om je te herinneren dat je dat kunt, als individu of als collectief! Dat mensen in staat zijn om allerlei dingen zelf te doen, ook al lijkt dat vaak niet zo. Als je een kolencentrale bezet, kun je zélf direct bereiken wat je wilt dat er gebeurt: namelijk het stopzetten van de winning van fossiele brandstoffen (al is het maar voor één dag of een paar uur).
En directe actie werkt! In Spanje werd de bouw van een vervuilende mijn gestopt dankzij een succesvolle actie waarbij activisten bomen plantten in de mijn. In Duitsland werd het kappen van het Hambacherbos stopgezet na een jarenlange boomhutblokkade. In Frankrijk werd de bouw van een vliegveld afgelast dankzij een bezetting. En in Honduras werd de bouw van een stuwdam voorkomen dankzij demonstraties.
Wij steunen dus het liefst directe actie, maar onze criteria verschillen per regio. In veel Latijns-Amerikaanse landen bijvoorbeeld is het moeilijker en gevaarlijker om direct over te gaan op actie dan in het (relatief) veilige Westen. Dat heeft ook te maken met staatsrepressie in bepaalde regio’s, waarbij (eventueel illegale) directe actie een stuk heftigere gevolgen kan hebben dan in Nederland en omliggende landen. Het is belangrijk om activisme en protest altijd binnen de lokale context te situeren. Dus er is zeker ruimte in onze definitie van directe actie, maar alle projecten die wij steunen dragen een filosofie uit van mensen die zelf in actie komen om samen iets te doen.
Daarnaast is indirecte actie natuurlijk ook ontzettend belangrijk: ga stemmen, lobby bij je vertegenwoordigers, probeer van binnenuit het systeem te veranderen! Maar wanneer mensen het gevoel hebben dat de gevestigde politiek niets verandert, en zich apathisch voelen, werkt directe actie empowering.
Directe actie gaat soms tegen normen en wetten in: het bezetten van andermans bezit is illegaal, maar kan gerechtvaardigd zijn om een politiek punt te maken dat anders niet gehoord wordt. In de openbare ruimte “dood” op de grond liggen is niet illegaal, maar druist wel in tegen de bestaande normen over hoe je je gedraagt op straat. Soms kan op een geweldloze manier wetten of normen breken het meest effectieve middel zijn. Denk aan de Greensboro sit-ins: uit protest tegen rassensegregatie, gingen zwarte jongens aan de whites-only lunchtafels zitten. Daarmee braken ze toen de wet, maar op dat moment gold moraliteit boven legaliteit. Zo ook met bijvoorbeeld kraken: verboden, maar als de woningnood extreem hoog is, dan moet het recht op huisvesting misschien wel zwaarder wegen dan de wetten die privé-eigendom beschermen.
Op die manier kan directe actie bevrijdend werken voor deelnemers. Doordat zij inzien dat ze in staat zijn om dingen die misschien niet mogen of lijken te kunnen, tóch te doen, omwille van een betere wereld. En omdat ze inzien dat ze die dingen zélf kunnen doen, in plaats van te wachten tot de gevestigde orde wellicht ooit door krijgt dat het belangrijk is. In een bureaucratische samenleving met een representatieve democratie, en een geraffineerd systeem van wetgeving en regulering, wordt ons spectrum van mogelijke handelingen al snel beperkt. We denken dat we het maar over moeten laten aan de politici, de grote organisaties, dat we alleen kunnen doen wat we altijd hebben gedaan, dat individuele mensen nooit samen iets kunnen bereiken.
Maar zoals de Amerikaanse antropoloog Margaret Mead zei: “Never doubt that a small group of thoughtful, committed citizens can change the world; indeed, it’s the only thing that ever has.” Daarom steunt Het Actiefonds zulke kleine groepen bedachtzame, toegewijde mensen, die creatieve en confronterende directe acties uitvoeren: zodat we samen de wereld kunnen veranderen. ✊
In 2004 steunde Het Actiefonds de Oegandese actiegroep Lady Mermaid’s Bureau bij het organiseren van een campagne voor sekswerkers. Deze groep bestond uit twaalf vrouwen, zelf sekswerkers, die genoeg hadden van hun slechte behandeling door politie, lokale overheid, en de media.
Daarom strijdt Lady Mermaid’s Bureau voor andere wetgeving rondom prostitutie, betere informatievoorziening over SOA’s, en medische behandeling voor sekswerkers. Met financiële steun van Het Actiefonds organiseerde de groep een demonstratie en een conferentie voor sekswerkers. Tijdens de conferentie werden onder andere video-getuigenissen gedeeld van seksuele intimidatie. Ook organiseerde Lady Mermaid’s Bureau een demonstratie, plaatsten zij een advertentie in lokale kranten ter bewustmaking, en lieten zij een stuk over hygiëne en gezondheid onder sekswerkers opstellen door een advocaat, voor het parlement.
Anno 2018 steunen wij ook nog steeds activisme rondom seksuele vrijheid en gelijkwaardigheid in Oeganda! We hebben bijvoorbeeld een campagne gesteund tegen seksuele mishandeling tijdens wrede overheidsonderzoeken van transgender mensen. Stigmatisering van hen die van de norm afwijken op het gebied van gender of seksualiteit moet ophouden, overal ter wereld. Want iedereen is gelijkwaardig en heeft hetzelfde recht op respect, ongeacht seksuele geaardheid of gedrag of gender-identiteit!
Op vrijdag 14 november gaan studenten, docenten, en iedereen die het onderwijs een warm hart toe draagt, naar Den Haag om te vechten voor onderwijs en onderzoek.
Het Actiefonds heeft eerder de P.C. Hoofthuis bezetting gesteund. Toen bezetten studenten het universiteitsgebouw met de eis dat de verregaande bezuinigingen in het wetenschappelijk onderwijs zouden stoppen, en dat de Universiteit van Amsterdam gedemocratiseerd en gedekoloniseerd wordt. Nu organiseren meer dan twaalf actiegroepen, waaronder WOinActie en Humanities Rally, samen deze demonstratie. Het symbool van de studentenprotesten is het rode vierkantje, dat haar oorsprong vindt in de studentenstrijd in Quebec in 2005. Het staat voor carrément dans le rouge, of “vierkant rood staan”, als referentie aan de torenhoge studieschulden waartoe studenten gedwongen worden. Door op hol geslagen rendementsdenken wordt de universiteit steeds meer een corporate diplomafabriek.
Het Actiefonds blijft solidair met de strijd tegen de bezuinigingen en voor vrij en emancipatoir onderwijs! Stop de uitholling van onze universiteiten!
De conferentie werd georganiseerd om zicht te krijgen op de achtergrond van migratie- en vluchtelingenbewegingen: om het eens niet alleen over toelatingsprocedures en opvang te hebben, maar ook over waaróm mensen vluchten of migreren.
Het is essentieel om de situatie van vluchtelingen, maar ook van migranten in het algemeen, te begrijpen. Een gebrek aan empathie kost mensen letterlijk het leven. Daarom steunen wij vandaag de dag nog steeds allerlei acties door en voor vluchtelingen en migranten. Bijvoorbeeld een demonstratie met kinderen uit gezinslocaties in Katwijk. Of een schoonmaakpicknick om een “Refugees Welcome” muurschildering te herstellen. Of een campagne om van Kassel een solidariteitsstad te maken. Allemaal onderdeel van de strijd om Nederland anders te laten denken over migratie, want dat is ook nu nog broodnodig! ✊
Heb jij ook zo’n last van het neoliberalisme? Heb je een klimaatdepressie? Word je wanhopig van de wereldwijde opkomst van extreemrechts? Wil je iets doen maar je weet niet wat? Kom dan naar de eerste editie van het AKSIE-Café! Een avond waar we het gaan hebben over de problemen van onze tijd en vooral: wat we ertegen kunnen, of zelfs moeten doen!
Het is tijd om de oude idealen van engagement en activisme weer af te stoffen en in actie te komen voor de dingen die we belangrijk vinden. Ook in Nederland is er nog altijd een levendige actiebeweging waarbij je je kunt aansluiten. Of het nou om het klimaat, feminisme, of antiracisme gaat: jij kunt meedoen en genezen van je politieke apathie!
Het Actiefonds steunt al meer dan 50 jaar sociale bewegingen en actiegroepen over de hele wereld. Met het AKSIE-café willen we mensen informeren over hoe ze kunnen bijdragen aan de strijd voor een rechtvaardiger wereld en hoe je zelf een actie kunt organiseren. We nodigen activisten en sprekers uit en daarna gaan we in gesprek met vertegenwoordigers van verschillende actiegroepen in Nederland. Tot slot kunnen we napraten en naborrelen zoveel als we willen!
De locatie wordt zo snel mogelijk bekend gemaakt maar zal in ieder geval in Amsterdam zijn. We hopen je te ontmoeten op 12 december! ✊?✊?✊?✊?✊?
Our first Actionfigure is Diana Quirschfeld! Originally from Slovakia, she now lives in Utrecht and volunteers at Het Actiefonds in the East team. The East section deals with applications from Eastern Europe and the Middle-East. Diana talked to us about her beginnings as an activist, the film festival she’s organizing, and her fear that a functioning democracy makes people in the Netherlands less politically engaged.
“I joined Het Actiefonds because I wanted to be closer to activism, to direct action, and grassroots organisations. Het Actiefonds itself also works more like a grassroots organisation: everyone’s there because they’re motivated and committed. In the Czech Republic, I did civil society studies at university. When I was born, there were zero NGOs in Slovakia, and that was the only study programme on civil society in all of Eastern Europe. It didn’t exist because there was almost no civil society.
I really believe in the power of civil society, in the power of grassroots organising, the power of activism, the power of civil engagement. I think that democracy, or the values that we want in society, are the responsibility of all of us. It’s not only about going to elections every few years. We are all responsible. That’s what I like about activism: activists want to change things, not just sit and complain.”
“It’s great that I was able to find a job related to my studies right after university. But activism and civil rights are closer to my heart, that’s why I work with Het Actiefonds. I need that element in my life. Now, I usually work with very professionalized organisations, which are almost like companies. That’s great – the world needs such organisations. But I also really like the smaller, grassroots organisations. There people are very driven: they’re not doing it because it’s their normal job, but out of passion, or frustration, or some other motivation.”
“When I moved to the Netherlands I was looking for people that feel the same way about activism as I do. And it really took me three years to find a group like that. I think in the Netherlands people have been happy with their government for so many years, and they trust the police and government so much, that they’ve become lazy when it comes to activism. When the plane was shot down in Ukraine, there were massive protests in Slovakia and the Czech Republic, but there was nothing in the Netherlands. I was really shocked, because those were Dutch people! I think it really is because democracy has worked here well for so long, that people are just like – okay, this is not my job, this is not my business, it’s the government’s job to fix that, not me.
It’s the price you pay for a functioning democracy. But I think Dutch people take that for granted, and I don’t think we should.”
“Last winter a journalist was murdered in Slovakia, with his fiancée. Ján Kuciak was twenty-seven years old and he was an investigative journalist, investigating corruption in politics and business. That led to the biggest protests in Slovakia since the revolution thirty years ago. We organized a small gathering here. The first protest was just a memorial for the journalist, we lit a candle in front of the embassy. In total we organized about five protests in The Hague and Amsterdam. Now we are organizing a small film festival in the Hague, where we show anti-corruption documentaries from the Czech Republic and Slovakia, in November in Humanity House. We hope that we can get a discussion going with Dutch people, together with Slovaks.
Also, we want to do something about the fact that no one cares about Crimea. They just took a piece of land, in Europe, and no one cares. For many Dutch people, it’s not Europe, it’s too far away — but it’s only a two-hour flight!”
“It was really great to find people who consider themselves activist. I joined about a year ago, I think, and what we do is we meet monthly and we review proposals. Most applications come from Eastern Europe or Russia or Central Europe. We discuss the proposals and decide if projects are in line with the strategy of Het Actiefonds. If needed, we check with the applicants and ask them some questions. We also try to reach out to our own networks. If we have a Slovakian or Czech group, I ask around: do you know these guys, are they for real?
The majority of people in the East section either is from the region, or has lived or worked there. Everyone in the group is somehow connected to the region.”
“Last weekend I was in Poland, and I was walking in the main square in Wroclaw, and I saw four guys holding a poster of a man kissing a small child. They had a megaphone, and they were playing a recorded speech about how gay people are pedophiles, destroying our society – horrible stuff. I stopped, and I saw a small group of LGBT people, peacefully counter-protesting, and I got involved – I ended up protesting with them for like two hours. After two hours it turned out that they were the organisers of a Gay Pride in Wroclaw, that we supported! I didn’t even know, I just ran into them. Those things that I get to see, or when I know someone who was there, those are things I remember. I’m very interested in civil rights so… of course there’s many cool environmental projects, but I don’t know much about climate change so for me it’s harder to connect. But the civil rights projects are really memorable for me. Almost every month there’s one proposal where I’m like, this is really cool, I’m glad people are doing this.”
“Working at Het Actiefonds, it really gives me energy to read about the people around the region where I’m from: how they work together to do something. And it’s great to meet with like-minded people once a month, it gives me hope. Every generation is responsible for peace in their country and in the world. The fact that the last twenty years the government did well here, doesn’t mean the next twenty years will be like that. We have to be involved in society.”
The Iron Sky Film Festival, co-organised by Diana, will take place on the 17th and 18th of November at Humanity House in The Hague. The festival will show films by Czech and Slovak documentary makers, whose work deals with themes of corruption and democracy in their countries. What is going wrong in these young democracies? And what has to happen to turn the tide? Click below to go to the event page on Facebook!
Help Het Actiefonds met 10 euro per maand en steun daarmee acties wereldwijd.
doneer nu